Wakacje w Polsce

wczasy, wakacje, urlop

Gniew, Subkowy

12 June 2012r.

Subkowy. Wieś wymieniona w 1282 r., długie wieki własność biskupów kujawskich, którzy posiadali tu pałac z XIV w. odnowiony w XVI w. Gościł w nim król Zygmunt III Waza. Na fundamentach pałacu wzniesiono w 1 poł. XIX w. szkołę. Gotycki kościół z barokowym wyposażeniem z ok. 1700 r., kapliczka przydrożna z XVIII w. W odl. ok. 4 km na pn. wsch. od Subkowów, na wyniosłym brzegu Wisły, przy bocznej drodze z Tczewa do Gręblina leży wieś Gorzę-dziej. Już w pocz. IX w. znajdował się tu gród obronny, rozbudowany w 1. 1238—40 przez księcia Sambora II, zniszczony w 2 poł. XIII w. W 1280 r. książę Mszczuj II oddaje Gorzędziej biskupowi płockiemu, który w 1287 r. zakłada tu miasto. W 1312 r. Krzyżacy zlikwidowali rozwijające się miasto. Na miejscu grodu wznosi się gotycki k o-ś c i ó ł, odrestaurowany w XVIII/XIX w. Wyposażenie barokowe z 1 połowy XVIII w. W zdewastowanym parku stoi dwór klasycystyczny z poaz. XIX w. 51 km Rudno. Wieś wzmiankowana w 1227 r. Ze zrujnowanego podczas wojny kościoła pozostała wieża z 1796 r. Przed Rudnem skręca w lewo droga do odległej o 1,5 km wsi Garc Wlk. Owalnica, wymieniona w 1276 r. Kościół gotycki, później przebudowany, wyposażenie z XVI--XVIII w. Ku zach. skręca z Rudna droga do odległego o 4 km Pelplina. 55 km Lignowy. Wieś istniała już w 1230 r. Cenny kościół gotycki ze sklepieniem kryształowym w prezbiterium. Po zniszczeniu w 1945 r. została tylko część gotyckiego i barokowego wyposażenia. W odl. ok. 2 km na zach. wieś Pomyje, znana od 1278 r. Dawna k a ir c z m a ryglowa, częściowo murowana z ok. 1800 r. W odl. 5 km na wsch. od Lignowów, nad Wisłą duża wieś Walichnowy Wlk., wzmiankowana w 1379 r. Kościół gotycki, przebudowany w XVII wieku, wieża z ok. 1720 r. Wyposażenie przeważnie barokowe, z wału wiślanego b. ładny widok na malowniczą okolicę Białej Góry po drugiej stronie Wisły. 63 km Gniew (m., 4100 mieszk., połącz, kol. boczną linią z .12 km odległą st. Morzeszczyn przy linii Gdańsk — Bydgoszcz, połącz, aut. z Gdańskiem, Bydgoszczą i okolicz. miejscowościami, hotel, rest., sklepy, p-ta, st. benz.). Miasto położone malowniczo na wysokim brzegu doliny Wisły przy ujściu do niej rz. Wierzycy, w pobliżu dużej połaci lasów. Okolica ta była gęsto zamieszkana już we wczesnym średniowieczu, o czym świadczą trzy grodziska położone w niedużej odległości od miasta, na terenie którego mógł się również znajdować gród obronny. Pierwsza wzmianka o Gniewie (Gmewa) pochodzi z 1245 r. Wcześniej, bo w 1229 r. obszary te z nadania książąt pomorskich przechodzą w posiadanie cystersów oliwskich, lecz zostają im odebrane przez Krzyżaków. Wbrew woli Mszczuja II i na skutek wmieszania się w tę sprawę papieża Zakon utrzymuje się przy ziemi gniewskiej i od 1281 r. rozpoczyna budować potężny zamek — siedzibę komtura, który rezyduje tu już od 1283 r. Obok zamku powstała osada, która w 1297 r. otrzymała prawo miejskie chełmińskie. Wytyczono kwadratowy rynek, na którym stanął ratusz, a miasto otoczono murami. Miasto od zamku oddzielała głęboka fosa. W 1410 zajmują Gniew wojska polskie. Podczas wojny 13-letniej przechodzi miasto parokrotnie z rąk do rąk, lecz w końcu zdobywa je Piotr Dunin w 1464 r. przepędzając ostatecznie siły krzyżackie. W 1. 1466—1772 jest Gniew siedzibą polskich starostów. Od 1667 r. starostą gniewskim jest marszałek koronny Jan Sobieski, późniejszy król polski. Odnawia on zamek i buduje w 1679 r. nad Wisłą na przedzamczu pałac. Ludność Gniewu zajmowała się rzemiosłem i handlem. Wojny szwedzkie przynoszą wielkie zniszczenia i zapoczątkowują okres upadku miasta. W 1807 wkraczają do Gniewu oddziały gen. Dąbrowskiego, a później obozują tu wojska francuskie. Po długim okresie zupełnego zastoju gospodarczego powstaje w ,2 poł. XIX w. w Gniewie kilka małych zakładów przemysłowych, lecz mimo to miasto wegetuje i następuje nawet spadek liczby mieszkańców. Po powrocie do Polski jest Gniew do 1932 r. siedzibą starostwa. Po ostatniej wojnie nastąpiła rozbudowa fabryki maszyn i odlewni, powstały Gniewskie Zakłady Podzespołów Radiowych. W mieście czynne sanatorium przeciwgruźlicze, kino, 2 szkoły. Do dziś utrzymał się średniowieczny plan Gniewu z siecią uliczek wokół kwadratowego rynku. Na jego środku stoi ratusz gotycki, przebudowany w XIX w. Zachowały się znaczne partie murów obronnych po stronie pn. i zach.-pd. Na terenie miasta znajduje się kilkadziesiąt zabytkowych kamieniczek, głównie z XVII—XIX w. Ciekawy zespół domków szczytowych zobaczyć można przy ul. Sambora w pd.-zach. części miasta. Najcenniejsze domy znajdują się przy rynku. Po jego zach. stronie zachował się jedyny na Pomorzu zespół (miejskich) domków podcieniowych, których mury pochodzą z czasów gotyku i renesansu; elewacje przebudowane w XIX i XX w. z wyjątkiem pięknej, późnorenesansowej fasady domu nr 15. Pozostałe domy rynkowe wzniesione zostały przeważnie w 2 poł. XVIII w. Cennym zabytkiem jest trzynawowy, halowy, gotycki kościół z XIV w., górna część wieży pochodzi z 2 poł. XIX w. Wyposażenie przeważnie neogotyckie, starsze ołtarze boczne, ławy w prezbiterium (XVII w.) i płyty nagrobne. Na wschód od miasta, na skraju wysoczyzny wznosi się monumentalna ruina zamku gotyckiego z 1 pol. XIV w. Zamek przebudowano gruntownie za czasów pruskich. Po pożarze w 1922 r. pozostały tylko mury ścian i wież narożnych. W pobliżu zamku wznosi się dawny dom Sobieskiego z 1679 r., przebudowany w XIX w. Zachowały się również znaczne partie murów obronnych, otaczających teren zamku. Po opuszczeniu Gniewu trasa przecina dolinę rzeki Wierzycy. 67 km Piaseczno. Dobrze zagospodarowana wieś, w której w 1862 r. powstało pierwsze na Pomorzu kółko rolnicze. Nad wsią góruje bryła gotyckiego kościoła. Jest to budowla 3-nawowa, halowa z XIV w., boczne kaplice z okresu baroku. Sklepienie prezbiterium gotyckie. Bardzo bogate wyposażenie z ok. połowy XVIII w. Nadto w kościele znajdują się dwie rzeźby gotyckie. W odl. 2 km na wsoh. od Piaseczna przy bocznej drodze z Gniewu leży wieś Tymawa, wymieniona w 1224 r. W 1 poł. XIII w. osiadł tu rycerski konwent calatrawitów, sprowadzonych iprzez książąt pomorskich. Na miejscu ich krótkotrwałej siedziby wznosi się murowany kościółek z XVIII w. Wyposażenie iz okresu renesansu, baroku i rokoka. 2 km na pd. od Piaseczna leży nad jeziorem wieś Jeleń. 72 km Rakowicc, wieś położona w sąsiedztwie dwóch jezior. Po wyjeździe z Rakowca na 73 km odgałęzia się ku wsch. droga do Opalenia. Za Rakowcem trasa opuszcza teren województwa i biegnie dalej do Nowego, Świecia i Bydgoszczy. TRASA 2. Gdańsk — Sobieszewo (12 km) — Swibno (20 km) — Mikoszewo (21 km) — Stegna (31 km) — Kąty (39 km) — Krynica Morska (54 km) Trasa pokrywa się z biegiem linii PKS; pierwsza część trasy linia: Gdańsk — Swibno, druga odrębna od Mikos zewa (z Gdańska przez Żuławy) do Krynicy Morskiej. Ciekawe krajobrazy. Dwukrotna przeprawa promem przez Wisłę. Wyjazd z Gdańska ul. Elbląską. Ok. 5 km za miastem rozgałęzienie dróg. Trasa skręca w lewe odgałęzienie i biegnie wzdłuż koryta Martwej Wisły, mijając resztki pruskiego fortu, zbudowanego w poł. XIX w. naprzeciw Śmiałej Wisły (tj. przełomu z 1840 r.) pod wsią Górki Wsch., widocznej na przeciwnym brzegu. Przed Sobieszewem przeprawa promem przez Martwą Wisłę.

ocena 4.1/5 (na podstawie 9 ocen)

zwiedzanie, Gniew, Subkowy