Wakacje w Polsce

Lysa Góra

16 May 2012r.

ŁYSKA Inaczej — Łysa Góra. Znajduje się koło Gostomia. Ongiś była zapewne górą kultową, miejscem religijnych obrządków pogańskich. Do niedawna — zgodnie z nazwą — łysa, ostatnio dopiero zadrzewiona, wznosi się stromo nad smutnym krajobrazem Czystych Pól . Przed wojną startowały z Łyski dziwne ptaki — szybowce. Od 1936 roku była tu szkoła szybowcowa, czynna jeszcze w pierwszych latach powojennych. Ale przede wszystkim Łyska zawsze była i jest centralną górą kaszubskich czarownic .Wiadomo też, że pod Łyską jest Pieniężnica, w której w noc świętojańską Purtk (patrz DIABŁY KASZUBSKIE) czyści pieniądze. Widać wtedy ogień, którym je przepala. Opowieści mówią tylko o jednym śmiałku, gburze Trybie, który skarbem tym postanowił zawładnąć. Wraz z synem wybrał się o północy w sobótkę pod Łysą Górę. Zaczęli kopać. Bez słowa, bo gdyby któryś z nich przemówił czy choć zadziwił się czymkolwiek, cały trud byłby na nic. Już świt się zbliża!, kiedy łopaty uderzyły o metal i w dole ukazała się kuta skrzynia. I wtedy Magle usłyszeli 257 głosy. Drogą do Niesiołowic gwarnie, ze śpiewem i kapelą nadjeżdżali żołnierze na koniach. Mijając kopaczy zagadywali. Ale Trybowie milczeli. Kiędy jednak kawale-rzyści zginęli im z oczu, zza zakrętu drogi ; wyskoczyła pstra, kulawa świnia z huzarem na grzbiecie. Poganiał on zawzięcie swego dziwnego wierzchowca, który wierzgał, zapierał się racicami, skakał na boki. Widok był przeko-miczny. Ale Trybowie milczeli. Dopiero gdy huzar płaczliwie spytał, czy dogoni wojsko, syn Tryby nie wytrzymał. Parsknął śmiechem i krzyknął: „Dióbła te tam dogonisz jich na świni! Cze te jes głupi?!" Ledwie wymówił te słowa, skrzynia z brzękiem i świstem zapadła w ziemię i tylko żleb na zboczu góry pozostał. Ten sam, którym dziś spływa woda po ulewach.' Dzisiaj mieszkańcy Gostomia niewiele już wiedzą o dziwach Łyski. A ci najstarsi, którzy by mieli jeszcze coś na jej temat do powiedzenia, wolą milczeć. Wszak już Tryba przekonał się, że milczenie mogło być złotem...