Wakacje w Polsce

Kaszuby

16 May 2012r.

GORY KASZUBSKIE - Ich fachowa nazwa nie brzmi romantycznie, w języku geografów są to bowiem: obszary moren czołowych. To znaczy wyniosłości, które tworzyły się u czoła lodowca, w miejscu jego zatrzymania się, tam gdzie topniał pozostawiając rumowiska. Największe wzniesienia powstawały wówczas,gdy spotykały się dwa potężne lodowcowe jęzory. I właśnie dwa lodowce:bytowski i wiślany do spółki ukształtowały wspaniałe Wzgórza Szymbarskie, wznoszące się najwyższym na całym Pojezierzu Pomorskim szczytem Wieżycy (patrz pod W). Podobne, chociaż już nie tak wyniosłe,pasmo wzgórz morenowych znajduje się koło Wiela (patrz pod W) z Chełmicą (201,5 m) zwaną Widną Górą, bo widać z niej „na mnil sedem w całej okolice". Są też wzniesienia morenowe koło Chmielna (patrz pod C), z Górą Tamową o wysokości 223,9 metrów, koło Kartuz (patrz pod K), z Górą Wolności sięgającą 261 metrów, koło Płotowa z 245-metrowym szczytem zwanym Szymryce. Góry kaszubskie mają swoje opowieści. Przede wszystkim liczne na Kaszubach góry zamkowe, kryjące śpiące wojsko i zapadłe zamki (patrz pod S i Z), w których mieszkają królewianki. Natomiast w łysych górach (patrz ŁYSKA) gustują czarownice. GRANICE KASZUB Współczesne Kaszuby, a więc obszar zamieszkały głównie przez ludność kaszubską (ok. 300 tysięcy), leżą na terenie trzech województw: gdańskiego, bydgoskiego i koszalińskiego. Centrum Kaszub znajduje się w województwie gdańskim i obejmuje powiaty: pucki, lęborski, wejhe-rowski, kartuski, kościerski i zachodnią część gdańskiego. W województwie bydgoskim powiatami kaszubskimi są chojnicki i częściowo tucholski. Z województwa koszalińskiego do Kaszub należą powiaty bytowski oraz częściowo człuchowski, miastecki i słupski, w którego granicach znajdują się tereny słowińskie. MOJE STRONĘ Moje stronę, moje stronę są nólepsze z wszestczich strón. Móm w nich kwiate, wode, łase, w polu rosce żetny plón. W mojech stronach, w mojech stronach wiater sztormem z nórde dmie; jadą kutre i okręte, i latarnie stoją dwie (...) Staszków Jan GRODZISKA patrz ZAMKOWISKA GRULKOWSCY Nazwisko to, popularne w południowych Kaszubach, o-panowało zwłaszcza wieś Wdzydze (patrz pod W). Zjawisko to zresztą typowe, a im większa niegdyś izolacja okolicy od reszty regionu, tym większe nasilenie małżeństw w obrębie paru, a nawet jednego osiedla. Na Półwyspie Helskim siedzą do dziś kopami Budzisze, Konkole, w kartuskim dumny, bo najstarszy, króluje ród Borzestowskich, a w kościerskim takiż Bo-rzyszkowskich (patrz pod B). Lata zatarły niejedno pokrewieństwo. Także i we Wdzydzach mieszkali i nadal mieszkają Grulkowscy krewni i Grulkowscy — wcale nie krewni, a jednych i drugich sporo. Więc najpierw o tych, którzy odeszli. pismo dla spraw kaszubskich,: zresztą tylko najbardziej zna- 131 ni reprezentanci nazwiska. O kaszubskich nazwiskach i ich historii, ciekawej i zawikłanej, mówimy zresztą osobno.