Wakacje w Polsce

Muzea Kaszubskie

17 May 2012r.

MUZEA KASZUBSKIE-Jest ich kilkanaście; poza tucholskim przynajmniej jedno muzeum ma już każdy z powiatów kaszubskich. Swego czasu Muzeum Kaszubskie było też w Sopocie, przy dzisiejszej sopockiej promenadzie, ulicy Monte Cassino. W 1913 roku założył je tam A-leksander Majkowski (patrz pod M). Dziś ani Sopot, ani Gdynia, ani Gdańsk specjalnej poświęconej Kaszubom placówki muzealnej nie mają. Region kaszubski jest jednak bogato reprezentowany W Dziale Etnograficznym Muzeum Narodowego w Pałacu Opatów w Oliwie. Również w Muzeum Archeologicznym w Gdańsku, gdzie można się zapoznać z najdawniejszą przeszłością Pomorza Gdańskiego, zabytków ziemi kaszubskiej sporo. Najstarszym muzeum kaszubskim, a zarazem pierwszym typu skansenowskiego w Polsce, jest skansen założony w 1906 roku przez Teodorę i Izydora Gulgowskich (patrz pod G) we Wdzydzach Kiszewskich. Placówka ta, rozbudowywana obecnie jako Kaszubski Park Etnograficzny (patrz pod K) zachowa dla przyszłości ponad czterdzieści obiektów budownictwa drewnianego południowych i środkowych Kaszub. Skansen — zagrodę, w której zgromadzono zabytki słowińskiej przeszłości wsi i okolicy, mają również Kluki (patrz pod K). Trzeci kaszubski skansen, na który złożą się: checz, XVIII-wieczna chałupa owczarza i.budynki gospodarcze, powstaje w Sominach w powiecie bytowskim. Najbardziej znane Muzeum Kaszubskie znajduje się w Kartuzach. Powstało po ostatniej wojnie staraniem działaczy regionu i władz. W muzeum tym zgromadzono przedmioty składające się na pełne wyposażenie izby kaszubskiej, narzędzia rybackie, rolnicze i rzemieślnicze, atrybuty obrzędowe i eksponaty sztuki ludowej. Kustoszem muzeum i prawdziwą skarbnicą wiedzy o swej domenie był przez wiele lat Franciszek Treder (patrz pod T). Muzeum Kaszubskie, maleńkie, ale interesujące, ma również Wiele w powiecie chojnickim. Oficjalnie otwarto je staraniem PTTK w 1971 roku. Ale już znacznie wcześniej istniało na... strychu Leonarda Brzezińskiego (patrz pod B), któremu zawdzięcza wszystkie eksponaty. Między innymi piękny zbiór świątków i unikalną kolekcję drewnianych rzeźbionych form do masła. W muzeum tym jest też kącik poświęcony Wickowi Rogali (patrz pod R). Zupełnie inny charakter ma Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej w Wejherowie, nie posiadające odpowiednika w Polsce. Muzeum to gromadzi We wnętrzu pierwszej checzy skansenu wdzydzkiego 288 przede wszystkim druki, rękopisy i dokumenty. Powstało z inicjatywy i staraniem Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskie-go (patrz pod Z), na mocy u-chwały Prezydium Powiatowej Rady Narodowej z dnia 31 lipca 1968. Działalność wystawienniczą zainaugurowało wiosną 1972 roku ekspozycją druków wejherows-kich. W jego organizacji szczególnie zasłużyli się: ówczesny sekretarz Powiatowej Rady Jerzy Kiedrowski, le-karz-działacz Miron Łukowicz i Edmund Kamiński, który w tym muzeum pracuje, niezmordowany w gromadzeniu zbioru. Na czele rady naukowej placówki muzealnej w Wejherowie stoi wybitny polski historyk Gerard Labuda (patrz BADACZE KASZUB-SZCZYZNY). Trzy muzea: słupskie, człu-chowskie i bytowskie mają siedziby w zamkach. Muzeum Pomorza Środkowego na Zamku w Słupsku obok ekspozycji historycznej ma wyjątkowo ciekawie zorganizowany dział etnograficzny w pięknym Młynie Zamkowym. Między innymi bogato jest tam reprezentowany region słowiński. Muzeum na Zamku w Człuchowie, niewielkie, opowiada o przeszłości miasta i ziemi. Muzeum Zachodnio-kaszubskie w Zamku Bytow-skim, historyczno-etnogra- Najbardziej znana — w Kartuzach ficzne, jest dopiero w stadium organizacji podjętej od 1 stycznia 1972 roku. Zabytkową siedzibę ma także Muzeum Ziemi Chojnickiej mieszczące się w XIV-wiecznej Bramie Człu-chowskiej w Chojnicach. Istnieje ono od 1962 roku i posiada zbiory zarówno z zakresu archeologii, jak i historii, sztuki i kultury regionu, a także — w związku z tradycjami Chojnic w dziedzinie produkcji sprzętu żeglarskiego — z zakresu żeglarstwa. Stworzył to muzeum i przez wiele lat nim kierował Julian Rydzkowski (patrz pod R). Ma również swoje muzea powiat pucki: rybackie w XV-wiecznym gotyckim kościele w Helu i latarnictwa w Latarni Rozewskiej. Obie te placówki podlegają gdańskiemu Centralnemu Muzeum Morskiemu, Muzeum to opiekuje się również szczególnym Małym Muzeum Rybackim w Pucku, będącym własnością Józefa Budzisza, który eksponuje w nim własnoręcznie wykonane modele dawnych kaszubskich rybackich, łodzi i kutrów. Ponadto w Pucku jest placówka muzealna w szpitaliku-przytułku z pierw- W prywatnym - Józefa Budzisza szej połowy XVIII wieku. Puck zgromadził w niej zbiory między innymi z zakresu kaszubskiej medycyny ludowej (patrz pod M). Tę bogatą listę placówek muzeainych zamyka archeologiczne Muzeum Dziejów Ziemi Lęborskiej w Lęborku. Jest więc co zwiedzać na Kaszubach już dziś. A to przecież jeszcze nie koniec. Muzeum Stutthof przekształciło się już w Muzeum Walki i Męczeństwa, przy którym w Gdańsku powstał dział gromadzący materiały dotyczące między innymi pomorskiego ruchu oporu