Wakacje w Polsce

Młodokaszubi

17 May 2012r.

MŁODOKASSUBI Buch społeczno-polityczny zwany młodokaszubskim zrodził się na początku naszego stulecia, w 1909 roku uzyskując swe ogólne programowe oblicze. Aleksander Majkowski tak wtedy w „Gryfie" (patrz pod G), piśmie Młodokaszubów, uzasadniał jego powstanie: „Duch czasu dużo się do powstania ruchu naszego przyczynił. Na całym obszarze Słowiańszczyzny widzimy gorączkową pracę około ocalenia ludów przed naporem germanizmu. Nic dziwnego, że kresy kaszubskie za przykładem Wielkopolan wchodzą w walkę". Do zjazdu organizacyjnego Towarzystwa Młodokaszubów doszło jednak dopiero w czerwcu 1912 roku. Przybyło na zjazd, który odbył się w Gdańsku, prawie pięćdziesięciu .przedstawicieli nie tylko ' z Kaszub i Pomorza, ale i z Poznania, Warszawy, Łodzi i Wilna. Przedyskutowano statut, który głosił w paragrafie pierwszym, że celem Towarzystwa jest: „Podniesienie ludności kaszubskiej pod względem kulturalnym, gospodarczym i politycznym". Do zarządu powołano: ks. Ignacego Cyrę na stanowisko prezesa, Aleksandra Majkowskiego jako sekretarza i dra Franciszka Kręc-kiego jako skarbnika. Ogromną rolę w działalności Towarzystwa odegrał obok Majkowskiego ks. Wacław Wojciechowski. Organizacja Młodokaszubów istniała jednak krótko, rozproszyła ją pierwsza wojna światowa. Powstanie niepodległej Polski, do której wróciła znaczna część Kaszub, wymagało sformułowania nowych założeń ruchu, do czego jednak nie doszło. W okresie międzywojennym grupa pisarzy i działaczy, którzy wyszli z kręgu Młodokaszubów, skupiała się jeszcze przez pewien czas wokół pisma „Gryf". Dziś po śmierci ks. Józefa Wryczy (patrz pod W) ostatnim żyjącym Młodokaszubą jest przebywający na emigracji ks. dr Kamil Kantak (patrz EMIGRACJA). „MODRO KANIA" patrz KARCZMY MOKWA Marian Mokwa, od wielu lat jeden z najbardziej znanych i popularnych malarzy--marynistów, jest rodowitym Kaszubą i zasłużonym działaczem ruchu niepodległościowego na Wybrzeżu. To on razem z doktorem Franciszkiem Kręckim, przywódcą tajnej organizacji polskiej w Gdańsku, i Antonim Abrahamem (patrz pod A) przygotowywał na Kaszubach zbrojne powstanie na wypadek, gdyby Niemcy nie chcieli ratyfikować traktatu wersalskiego. Życie tego dziś sędziwego artysty było ruchliwe i bogate. Urodził się na wybudowaniu Malary w powiecie chojnickim, nie opodal jeziora Wdzydze, w 1889 roku. Już w czasie odbywania nauki w gimnazjum starogardzkim dużo malował; w rodzinnych stronach zetknął się z arty-stą-malarzem Helgrewe, przebywającym w dzisiejszej Ja-snochówce nad Wdzydzami. Może to spotkanie skierowało ostatecznie młodego chłopca na Akademię Sztuk Pięknych w Norymberdze. Potem przyszły studia malarskie w Monachium i w Berlinie. Doświadczenia artystyczne zbierał Mokwa w licznych podróżach: po Rosji, Szwecji, Węgrzech, Turcji, Egipcie, Persji, po Bałkanach i Azji Mniejszej. Z tych podróży zrodziła się też część dorobku malarskiego, ale przede wszystkim jest Mokwa malarzem polskiego morza, wybrzeża, Kaszub, malarzem niezwykle płodnym i pracowitym po dziś dzień. Obrazy Mokwy wystawiane były na licznych wystawach zagranicznych, w Londynie, Paryżu, Berlinie, we Włoszech. Bardzo popularne stały się zwłaszcza jego akwarele, o charakterystycznym szarym, przyćmionym kolorycie rodzinnego pejzażu. Marian Mokwa był również ruchliwym działaczem kulturalnym. W latach międzywojennych wydawał w Sopocie własne pismo: „Fala". Z tego okresu pochodzi jego cykl o-brazów z dziejów Polski nad Bałtykiem. Po wojnie aktywność twórcza i popularność artysty bynajmniej nie zmalała. Jest on laureatem nagród plastycznych Wybrzeża. Prace jego spotkać można w ■wielu instytucjach, klubach, świetlicach, kawiarniach, na statkach — i oczywiście w damach prywatnych. W sumie namalował Mokwa około sześciu tysięcy obrazów!